Rà soát, đánh giá việc thực hiện Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT ngày 19/02/2020 về việc hướng dẫn phân loại và đánh giá Hợp tác xã

Sau khi Luật Hợp tác xã 2023 và Nghị định 113/2024/NĐ-CP ngày 12/09/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã có hiệu lực, Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT ngày 19/02/2020 về việc hướng dẫn phân loại và đánh giá Hợp tác xã có một số quy định không còn phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành nêu trên. Do vậy, việc rà soát, đánh giá việc thực hiện Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT ngày 19/02/2020 về việc hướng dẫn phân loại và đánh giá Hợp tác xã trên thực tiễn tại thành phố để tham mưu, đề xuất Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, sửa đổi là rất quan trọng, đảm bảo hoạt động quản lý nhà nước về Hợp tác xã được thực hiện có hiệu quả.

Hiện tại trên địa bàn thành phố Hải Phòng có 417 hợp tác xã, trong đó có 301 hợp tác xã (sau đây gọi tắt là HTX) tuân thủ, gửi Bảng đánh giá hằng năm theo quy định, chiếm tỷ lệ 72,18 %. Việc hợp tác xã tự đánh giá, phân loại giúp cho HTX xác định rõ về tình hình tài chính, nhân lực và năng lực điều hành của HTX, từ đó rút ra được điểm mạnh, điểm hạn chế nhằm xây dựng kế hoạch phù hợp để củng cố, phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn chế của HTX để đẩy mạnh phát triển tình hình sản xuất, kinh doanh của HTX. Đồng thời, thông qua tổng hợp, báo cáo kết quả đánh giá của HTX theo Điều 9 Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT đã giúp cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt và tháo gỡ khó khăn cho các hợp tác xã trong quá trình đầu tư, sản xuất kinh doanh; thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy sản xuất, kinh doanh trong thời gian tới; đồng thời, tôn vinh, khen thưởng các hợp tác xã tiêu biểu đã góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của quận, huyện.

Tuy nhiên, việc thực hiện, áp dụng Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT vào thực tế còn gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như sau:

+ Nội lực về vốn, cơ sở vật chất, trang thiết bị; trình độ công nghệ, khả năng tiếp cận thông tin thị trường…của nhiều HTX còn hạn chế đã ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt trong điều kiện mới khi chuyển sang cơ chế thị trường, thực hiện hợp tác liên kết sản xuất, kinh doanh. Trình độ năng lực bộ máy quản lý, điều hành của phần lớn các HTX còn bất cập so với cơ chế quản lý mới do đội ngũ cán bộ quản lý hoạt động chủ yếu theo kinh nghiệm thực tế, chưa qua đào tạo cơ bản; thiếu cán bộ có trình độ năng lực, kinh nghiệm công tác, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của thị trường.

+ Nhiều HTX chưa xác định được định hướng phát triển sản xuất, kinh doanh lâu dài, hoạt động chỉ mang tính ngắn hạn; chưa định hướng phát triển sản xuất, kinh doanh để phù hợp với cơ chế thị trường, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Nhiều HTX hoạt động hiệu quả thấp, thua lỗ; vai trò, vị trí giảm sút.

+ Phần lớn các HTX chủ yếu là kinh doanh dịch vụ nhưng quy mô hoạt
động nhỏ, đơn điệu, manh mún, vốn kinh doanh ít, chưa được tiếp cận với vốn
vay ưu đãi dẫn đến tình trạng thiếu vốn; địa điểm trụ sở làm việc nhiều HTX chưa có, kho tàng lưu trữ hàng hóa không có. Bên cạnh đó các chính sách ưu đãi của nhà nước như: chính sách đất đai, tín dụng, hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ về đầu tư cơ sở hạ tầng … chưa được thực hiện. Do đó, việc đầu tư, ứng dụng khoa học, công nghệ mới vào sản xuất kinh doanh, dịch vụ còn nhiều hạn chế và khó khăn.

+ Nhiều HTX, đặc biệt là các HTX nhỏ, chưa có hệ thống kế toán đầy đủ và không nắm rõ số liệu tài chính. Điều này làm cho việc thu thập thông tin để đánh giá khó khăn và không chính xác.

+ Một số HTX còn chưa ý thức rõ về tầm quan trọng của việc phân loại và đánh giá, dẫn đến việc chậm cung cấp thông tin hoặc cung cấp thiếu thông tin, làm ảnh hưởng đến quá trình đánh giá.

+ Theo Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT, Điều 3, 4, 5, 6 quy định HTX được phân loại như sau: theo sản phẩm, dịch vụ cung ứng cho thành viên, theo quy mô thành viên, theo quy mô tổng nguồn vốn, theo ngành nghề. Tuy nhiên, căn cứ Luật Hợp tác xã năm 2020, Nghị định số 113/2024/NĐ-CP ngày 12/6/2024 Quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã, Điều 4, 5 quy định HTX được phân loại như sau: lĩnh vực hoạt động và tiêu chí phân loại hợp tác xã, phân loại quy mô hợp tác xã. Vì vậy, các tiêu chí về phân loại tại Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT không còn phù hợp theo Luật Hợp tác xã năm 2023 và gây bất cập trong công tác quản lý.

Căn cứ nội dung rà soát nói trên, Phòng Đăng ký kinh doanh thành phố Hải Phòng đã báo cáo, đề xuất Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, sửa đổi trong thời gian tới.